همه افراد برای مدیریت مالی دوران بازنشستگی، پرداخت هزینههای درمانی و حوادث منجر به ازکارافتادگی دغدغه بسیار دارند. به همین دلیل به دنبال بیمهای هستند که همزمان همه این نگرانیها را پوشش دهد. قانون کار نیز این دلنگرانیها را به رسمیت میشناسد. به همین دلیل کارفرماها، طبق قانون مجبورند کارکنانشان را بیمه کنند. بیمه تامین اجتماعی یک نظام بیمهای همگانی است که خدماتی مانند: بیمههای درمانی، مستمری بازنشستگی، بیمه بیکاری، بیمه حوادث ناشی از کار را به بیمهشدگان ارائه میدهد.
در این مقاله از بلاگ راهنمای بیمه قصد داریم درباره این بیمه، پوششها، مزایا و شرایط ثبتنام آن صحبت کنیم. پس تا انتها با ما همراه باشید.
بیمه تامین اجتماعی چیست؟
بیمه تامین اجتماعی یک بیمه همگانی است که اکثر افراد در کشور تحت پوشش آن قرار دارند. ذیل این بیمه خدمات مختلفی به بیمهشدگان ارائه میشود. بیمه درمان تامین اجتماعی یک بیمه پایه است که بخشی از هزینههای درمانی بیمهشدگان را تحت پوشش قرار میدهد. این بیمه با بیمارستانها، درمانگاهها و سایر مراکز پزشکی در کشور قرارداد همکاری دارد. سازمان تامین اجتماعی مسئولیت ارائه این خدمات را به بیمهشدگان دارد.
معرفی سازمان تامین اجتماعی
سازمان تامین اجتماعی را «مهمترین رکن صنعت بیمه در کشور» میدانند. این سازمان با هدف حمایت از نیروی کار در سال 1331 فعالیتش را آغاز کرد. سازمان تامین اجتماعی این هدف را از طریق بیمه افراد و ارائه تسهیلات به آنها دنبال میکند. در حال حاضر بیش از 44 میلیون نفر تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند. طبق آخرین اعلام رسمی سازمان مذکور حدود 4 میلیون نفر مستمریبگیر دارد. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی پشتوانه ارائه خدمات به بیمهگزاران و بازنشستگان این سازمان است. خدمات بیمه تامین اجتماعی شامل موارد زیر میشود:
- بیمههای درمان دولتی و بیمه درمان تکمیلی برای بازنشستگان
- بیمههای بازنشستگی
- بیمههای بیکاری
مزایای بیمه تامین اجتماعی
افراد تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی بر اساس نوع بیمه از مزایایی مانند: حقوق بازنشستگی، تامین مالی در زمان ازکارافتادگی، تامین بخشی از هزینههای درمانی، تامین هزینههای کفن و دفن، مستمری بازماندگان، بیمه بیکاری، مزایای غیرنقدی و عیدی مستمریبگیران شامل: کمک عائلهمندی، کمک هزینه اولاد و عیدی بهرهمند میشوند.
انواع بیمه تامین اجتماعی
بیمه تامین اجتماعی به دو دسته بیمه اجباری و بیمه اختیاری تقسیم میشود. بیمه اجباری مخصوص افرادی است که مشمول قانون کار هستند و بیمه اختیاری مخصوص افرادی است که کارفرما ندارند، خودشان کارفرمای خود هستند یا به هر دلیلی تحت پوشش بیمه نیستند. بیمه اختیاری انواع مختلفی دارد:
- بیمه اختیاری (مخصوص افرادی که قبلا مشمول قانون کار بودهاند اما به هر دلیلی در حال حاضر شاغل نیستند)
- بیمه خویشفرما
- بیمه صاحبان مشاغل و حرف آزاد
سایر بیمهها مانند زنان خانهدار، کارفرمایان و… در قالب این سه دسته به متقاضیان ارائه میشود.
چگونه بیمه تامین اجتماعی شویم؟
شما با توجه به شرایط خود میتوانید تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار گیرید. در زیر به برخی از این شرایط اشاره میکنیم:
- اگر مشمول قانون کار هستید؛ تحت پوشش بیمه اجباری قرار میگیرید.
- اگر قبلا شاغل بودهاید اما اکنون کارفرما ندارید؛ تحت پوشش بیمه اختیاری قرار میگیرید.
- اگر شغل آزاد دارید، تحت پوشش بیمه صاحبان مشاغل و حرف آزاد قرار میگیرید.
- اگر خانهدار هستید، تحت پوشش بیمه زنان خانهدار که یکی از زیرمجموعههای بیمه مشاغل آزاد است قرار میگیرید.
در ادامه شرایط و پوششهای هر بیمه را بطور خلاصه برایتان گردآوری کردهایم.
بیمه اجباری:
تمام کسانی که در کارگاههای تولیدی، کارخانجات، سازمانها، ادارات و… در قبال کار دستمزد میگیرند؛ مشمول قانون کار هستند. این قانون، کارفرماها را موظف به بیمه کردن کارمندان خود میکند. %30 درصد حقوق افراد برای تعیین مبلغ حقبیمه اجباری در نظر گرفته میشود. %23 درصد از این مبلغ توسط کارفرما پرداخت میشود. 7% مابقی سهم کارگر یا کارمند است. بیمه اجباری به مشمولین خود خدمات زیر را ارائه میدهد:
- حمایتهای درمانی در بیماریها، و بارداری
- پرداخت مستمری دوران بازنشستگی
- پرداخت مستمری در صورت از کارافتادگی کلی و جزیی بیمهگزار
- پرداخت مستمری بازماندگان بیمهگزار
- پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری
- پرداخت غرامت دستمزد ایام بارداری
- کمک هزینه ازدواج
- بیمه بیکاری
- هزینه کفن و دفن
- تامین هزینه وسایل کمک پزشکی مانند ارائه خدمات پروتز و اروتز
- کمک هزینه عائلهمندی، اولاد و عیدی
بیمه اختیاری
گاهی اوقات افراد بعد از چند سال کار کردن به هر دلیلی بیکار میشوند یا در حال حاضر کارفرما ندارند؛ در این شرایط میتوانند برای خود بیمه اختیاری تهیه کنند. شما برای تهیه این بیمه حتما باید حداقل یک ماه سابقه پرداخت بیمه اجباری داشته باشید. پوششهای بیمه اختیاری شامل مواردی نظیر هزینه کفن و دفن، تامین هزینه وسایل کمک پزشکی مانند ارائه خدمات پروتز و اروتز، خدمات درمانی، بیمه بازنشستگی، غرامت فوت و ازکارافتادگی ناشی از کار است.
بیمه خویشفرما
افرادی که کارفرما ندارند، برای خود کار میکنند یا اینکه تحت پوشش بیمههای دیگر نیستند؛ میتوانند از بیمه خویشفرما بهره ببرند. فرد متقاضی برای دریافت این بیمهنامه باید برای انعقاد قرارداد به شعب سازمان تامین اجتماعی مراجعه کند. این بیمه دو طرح دارد. طرح اول مخصوص کارفرمایان صنفی (افراد حقیقی) است. حقبیمه در بیمه خویشفرمای صنفی 30% حقوق تعیین شده است که 27% این مبلغ باید توسط بیمهگزار پرداخت شود. طرح دوم مخصوص کارفرمایان صنفی کم درآمد مشمول دریافت یارانه است. در طرح مذکور حقبیمه 30% است اما فرد فقط 17 درصد آن را میپردازد. مابقی توسط دولت و منابع حاصل از طرح هدفمندی یارانهها تامین میشود. پوششهای بیمه خویشفرما شامل موارد زیر است:
- تامین هزینه وسایل کمک پزشکی مانند ارائه خدمات پروتز و اروتز
- بیمه بازنشستگی، غرامت فوت و ازکارافتادگی ناشی از کار
- هزینه کفن و دفن
- خدمات درمانی
بیمه صاحبان مشاغل و حرف آزاد
همانطور که از نام بیمه مشاغل آزاد مشخص است، این بیمه افرادی که شغل آزاد دارند را تحت پوشش قرار میدهد. افراد متقاضی برای بیمه صاحبان مشاغل و حرف آزاد دیگر نیازی به سابقه 30 روزه پرداخت حقبیمه را ندارند. طرحهای زیر در این بیمه به متقاضیان ارائه میشود:
- بیمه 14% مشاغل آزاد (12% سهم بیمهشده و 2% سهم دولت): پوشش بازنشستگی و فوت دارد. اگر بیمهشده فوت کند، افراد تحت تکفل او مستمری دریافت نمیکنند.
- بیمه 16% مشاغل آزاد(14% سهم بیمهشده و 2% سهم دولت): پوشش بازنشستگی، فوت دارد اما اگر بیمهشده قبل از بازنشستگی فوت کند، به افراد تحت تکفل فرد مستمری تعلق میگیرد.
- بیمه 20% مشاغل آزاد(18% سهم بیمهشده و 2% سهم دولت): کاملترین بیمه مشاغل آزاد است که فوت، بازنشستگی، ازکارافتادگی و نقص عضو دائم را تحت پوشش قرار میدهد.
افراد متقاضی بیمه مشاغل آزاد میتوانند با پرداخت سرانه درمان، از خدمات درمانی بیمه پایه تامین اجتماعی برخوردار شوند.
هزینه بیمه تامین اجتماعی
مبلغ حقبیمه تامین اجتماعی بر اساس نوع بیمه فرد، متفاوت است. برای مثال در زیر حقبیمه پرداختی بیمه اجباری و بیمه مشاغل آزاد مربوط به سال 1402 را در جدول زیر مشاهده میکنید:
| حقبیمه اجباری | ||
| عنوان | حق بیمه در ماه های ۳۱ روزه | حق بیمه در ماه های ۳۰ روزه |
| مبلغ کل حق بیمه قابل پرداخت | ۲ میلیون و ۱۷۰ هزار و ۵۶۶ تومان | ۲ میلیون و ۱۱۷ هزار و ۴۸۴ تومان |
| درصد سهم کارفرما | ۱ میلیون و ۶۶۴ هزار و ۱۰۱ تومان | ۱ میلیون و ۶۲۳ هزار و ۴۰۵ تومان |
| درصد سهم کارگر | ۵۰۶ هزار و ۴۶۵ تومان | ۴۹۴ هزار و ۷۹ تومان |
| در بیمه اجباری درصدی از حقبیمه به عنوان سرانه درمان محاسبه میشود. | ||
| حقبیمه مشاغل آزاد | ||
| عنوان | حق بیمه در ماه های ۳۱ روزه | حق بیمه در ماه های ۳۰ روزه |
| مشاغل آزاد ۱۲ درصد | 658.224 تومان | 636.994 تومان |
| مشاغل آزاد ۱۴ درصد | 767.928 تومان | 743.159 تومان |
| مشاغل آزاد ۱۸ درصد | 967.336 تومان | 955.491 تومان |
| سرانه درمان این بیمه برای هر نفر در ماه 1.196.000 ریال تعیین شده است. | ||
خدمات درمانی بیمه تامین اجتماعی
سازمان تامین اجتماعی تعهدات درمانی زیر را در قبال بیمهشدگان خود دارد:
- ارائه تمام خدمات کلینیکی، پاراکلینیکی و بیمارستانی
- ارائه خدمات توانبخشی برای بیمهشدگان آسیب دیده
- تحویل وسایل کمکپزشکی برای اعاده سلامت، جبران نقص جسمانی و یا تقویت حواس بیمهشده مانند تامین هزینه وسایل کمک پزشکی پروتز، اروتز، عینک و سمعک
تمامی این خدمات در قالب بیمه درمان پایه به بیمهشدگان ارائه میشود.
مدارک لازم برای صدور بیمه درمان تامین اجتماعی
صدور بیمه درمان تامین اجتماعی بسته به اینکه تحت پوشش کدام بیمه تامین اجتماعی هستید، بیمهشده اصلی هستید یا فرعی مدارک متفاوتی نیاز دارد. اگر شما بیمهشده اصلی هستید، بطور معمول مدارک زیر را نیاز دارید:
- اصل و کپی شناسنامه بیمهشده
- اصل و کپی مدارک شناسایی همسر و فرزندان
- یک قطعه عکس 4*3 فرد بیمهشده و افراد تحت تکفل
بیمه تکمیلی درمان، خدمت جدید بیمه تامین اجتماعی برای مستمریبگیران
بیمههای درمان به دو دسته پایه و بیمه تکمیلی تقسیم میشود. اشاره شد که، دفترچه بیمه درمانی که در بیمههای تامین اجتماعی صادر میشود از نوع بیمه پایه است. بیمههای پایه بخش کمی از هزینههای درمان را پوشش میدهد. درحالیکه بیمه تکمیلی یکی از انواع بیمه درمان است که خدمات بیشتری به مشمولین خود ارائه میدهد. لازم به ذکر است که فقط مستمریبگیران تحت پوشش بیمه مکمل درمان تامین اجتماعی قرار میگیرند. بیمه آتیهسازان حافظ مسئول ارائه خدمات بیمه تکمیلی به بازنشستگان سازمان مذکور است.
همانطور که گفتیم، بیمه تامین اجتماعی فقط پوششهای درمان پایه را به بیمهشدگان عادی ارائه میدهد. شما میتوانید برای تهیه بیمه درمان تکمیلی بصورت آنلاین، به صفحه محصولات سایت راهنمای بیمه مراجعه کنید. سایت راهنمای بیمه یکی از مطمئنترین پلتفرمهای خرید انواع بیمه است.
شرایط ثبتنام بیمه تامین اجتماعی
شرایط ثبتنام بیمه تامین اجتماعی بسته به نوع بیمه شما متفاوت است. اگر بیمه اجباری داشته باشید که از طریق کارفرما مدارک شما به سازمان تامین اجتماعی ارسال میشود. اگر هم میخواهید خود را تحت پوشش انواع بیمههای اختیاری قرار دهید؛ باید بصورت حضوری به شعب سازمان تامین اجتماعی مراجعه نمایید. بیمهشدگان میتوانند با طی مراحل زیر در سایت تامین اجتماعی ثبتنام کنند:
- ابتدا به سایت سرویسهای الکترونیکی سازمان تامین اجتماعی به آدرس https://eservices.tamin.ir/view/#/main مراجعه کنید.
- اطلاعات اولیه شامل کد ملی و شماره تلفن خود را وارد نمایید.
- اطلاعات هویتی مانند نام و نام خانوادگی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد و… را وارد کنید.
- در مرحله بعد یک گذرواژه مناسب برای خود انتخاب نمایید.
- بعد از ثبت اطلاعات در سایت ثبتنام شما تکمیل میشود. سازمان تامین اجتماعی بعد از بررسی و تایید اطلاعات شما پیامک دال بر فعال شدن حساب کاربری برایتان ارسال میکند. گاهی اوقات هم در پیامک از شما درخواست میشود که به صورت حضوری به شعب تامین اجتماعی مراجعه کنید.
- بعد از تایید ثبتنام میتوانید به حساب کاربری خود مراجعه نمایید و اطلاعات خود را مشاهده کنید. حتی در این سامانه میتوانید درخواست بیمه درمان بدهید یا با پرداخت سرانه درمان خدمات درمانی خود و افراد تحت تکفلتان را تمدید کنید.
استعلام بیمه تامین اجتماعی
سازمان تامین اجتماعی راههای مختلفی برای استعلام سوابق بیمه تامین اجتماعی قرار داده است. در زیر به معرفی این روشها میپردازیم:
- بهترین روش استعلام سوابق بیمه، مراجعه به سایت سازمان از طریق این لینک است. شما در این روش میتوانید جزییات سوابق بیمهای خود را مشاهده کنید و از کلیه اطلاعات خود پرینت بگیرید.
- دومین روش استفاده از اپلیکیشن «تامین من» است. شما در این روش میتوانید درخواستهای خود را از طریق اپلیکیشن پیگیری کنید.
- سومین روش استفاده از کد دستوری *4*1420# است. در این روش شما میتوانید به سوابق بیمه تامین اجتماعی خود بدون جزئیات دسترسی داشته باشید.
بیمه تامین اجتماعی چیست و چه فایدهای دارد؟
بیمه تامین اجتماعی یک بیمه همگانی است که بیمهشدگان بر اساس نوع بیمه پرداختی مشمول مزایایی مانند: حقوق بازنشستگی، تامین مالی در زمان ازکارافتادگی، تامین بخشی از هزینههای درمانی، تامین هزینههای کفن و دفن، مستمری بازماندگان، بیمه بیکاری، مزایای غیرنقدی و عیدی مستمریبگیران شامل: کمک عائلهمندی، کمک هزینه اولاد و عیدی میشوند.
چگونه تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار بگیریم؟
اگر منظور بیمه درمان تامین اجتماعی است؛ راههای مختلفی برای تهیه این بیمه وجود دارد. برای مثال شما با داشتن یکی از بیمههای اختیاری و پرداخت سرانه درمان میتوانید از خدمات این بیمه بهرهمند شوید.
آیا بیمه تامین اجتماعی بیمه تکمیلی درمان دارد؟
بله. اما بیمه تکمیلی درمان تامین اجتماعی فقط برای مستمریبگیران این سازمان ارائه میشود.
